Logo Endospory

Założenia teoretyczne nowego formalizmu

13/12/2023

Wykład Natalii Sielewicz  dla studentów Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.

Urbanistka i badaczka architektury Keller Easterling, w książce pt. Medium Design, zauważa, że kultura radzi sobie dobrze ze wskazywaniem i nazywaniem rzeczy, ale nieco gorzej z opisywaniem ich interakcji i współdziałania. Te „rzeczy” mają „nazwy i kształty, ich wartość ustala rynek, są posiadane jako własność”, pisze Easterling, i „są generalnie uważane za bierne lub nieaktywne, a nie roztańczone pełnią współzależnych potencjalności”. Easterling proponuje przyjrzeć się “dyspozycjom” przedmiotów. Przez “dyspozycje” ma na myśli sprawczość lub potencjał immanentny dla danej aranżacji – właściwość lub skłonność w danym kontekście lub relacji. W ostatnich dwóch dekadach współczesna humanistyka wpłynęła na koncepcję sprawczości. Jak zmieniają się relacje społeczne kiedy zaczynamy postrzegać rzeczy nie-ludzkie mniej jako konstrukty, a bardziej jako wpływowych aktorów, a ludzi nie jako autonomiczne byty, ale jako witalne materialności, które wchodzą w spięcia z otoczeniem. W czasie wykładu Natalia Sielewicz przybliżyła założenia teoretyczne badaczek nowego formalizmu Keller Easterling i Caroline Levine.